સીપીઆર શું છે?
સીપીઆરને કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન કહેવામાં આવે છે. જો કોઈ કારણોસર કોઈ વ્યક્તિ બેભાન થઈ ગઈ છે, ધબકારા બંધ થઈ ગયા છે, અથવા પલ્સ ગતિશીલ નથી, તો આવી પરિસ્થિતિમાં સીપીઆર આપવામાં આવે છે. તે દર્દીને શ્વાસ લેવામાં મદદ કરે છે. ખરેખર, સીપીઆર આપવાથી હૃદય અને મગજને રક્ત પરિભ્રમણ માં મદદ મળે છે. વ્યક્તિ સીપીઆરની મદદથી નવું જીવન પણ મેળવી શકે છે. તમે કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન (સીપીઆર) થી સંબંધિત ઘણી અન્ય મહત્વપૂર્ણ માહિતી વિશે શીખી શકશો, જે નીચે મુજબ છે.
સીપીઆર આપવા માટેની રીતો
સીપીઆર પહોંચાડવા માટેની 2 જુદી જુદી પદ્ધતિઓ છે અને બંને પદ્ધતિઓ અલગ અલગ રીતે કાર્ય કરે છે. જેમકે,
- એક વ્યક્તિથી બીજાને આપવામાં આવે છે.
- તબીબી ઉપકરણોની સહાયથી સીપીઆર પણ આપવામાં આવે છે.
સીપીઆર આપવા માટેની ટીપ્સ
ઉંમર અનુસાર સીપીઆર જુદી જુદી રીતે આપવામાં આવે છે. બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકોમાં સીપીઆર અલગ છે. અહીં જાણો કે સીપીઆર આપવાની સાચી રીત કઈ છે.
બાળકોને સીપીઆર આપવાની રીત કઈ છે?
પગલું 1: સૌ પ્રથમ, બાળકની નજીક તમારા ઘૂંટણ પર બેસો.
પગલું 2: જો નવજાત સીપીઆરમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે, તો પછી હાથની હથેળીને બદલે આંગળીઓનો ઉપયોગ કરો.
પગલું 3: છાતી પર દબાણ લાગુ કરતી વખતે, ફક્ત 1/2 થી 2 ઇંચનું દબાણ રાખો.
હવે આ પગલાઓ નું પુનરાવર્તન કરો અને જલદીથી બાળક સાથે હોસ્પિટલ પહોંચો અને ડૉક્ટર ને જાણ કરો કે તમે બાળકને સીપીઆર આપ્યો છે.
વડીલોને સીપીઆર આપવાની રીત કઈ છે?
જ્યારે સી.પી.આર. (કાર્ડિયોપલ્મોનરી રીસીસિટેશન) આપીએ ત્યારે નીચેના પગલાંઓ અનુસરો. જેમકે,
પગલું 1: વ્યક્તિને પહેલાં સીધા સુવડાવી દો. ધ્યાનમાં રાખો કે શરીરનો કોઈ ભાગ વળેલો ના હોય.
પગલું 2: હવે હાથની હથેળીઓને એકબીજાની ઉપર રાખો અને છાતીને દબાવો. છાતી પર દબાણ કરતી વખતે, બે કે અઢી ઇંચથી વધુ ન દબાય તેની કાળજી લેવી.
હાથ સિવાય તમે મોં દ્વારા સીપીઆર પણ આપી શકો છો. મોં દ્વારા સીપીઆર આપતી વખતે નીચેના પગલાંને અનુસરો. જેમકે,
પગલું 1: દર્દીને સીપીઆર આપતી વ્યક્તિએ પોતાનું મોં દર્દી ના મોં થી એવી રીતે બંધ કરવું જેથી મોં થી મોં દ્વારા ઓક્સિજન પહોંચાડી શકાય.
પગલું 2: હવે દર્દીને મોંથી ઓક્સિજન આપવાનું શરૂ કરો.
પુખ્ત વયના લોકોને આ બે જુદી જુદી રીતે કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન (સીપીઆર) આપી શકાય છે.
સીપીઆર આપવાની જરૂર ક્યારે છે?
કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન નીચેની શરતોમાં આપવી જોઈએ. જેમકે,
- કોઈ વ્યક્તિ અચાનક બેભાન થઇ જાય અને શ્વાસ લેવામાં સક્ષમ ના હોય.
- એક સંશોધન મુજબ વ્યક્તિ ને અચાનક વીજળી નો કરંટ લાગે છે અને તે બેભાન અવસ્થા માં હોય છે અને શ્વાસ લેવાતો નથી ત્યારે સીપીઆર આપવામાં આવે છે.
- અકસ્માત દરમિયાન જો કોઈ વ્યક્તિને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ રહી છે, તો મોં થી મોં દ્વારા ઓક્સિજન આપી શકાય છે.
- જો કોઈ વ્યક્તિ સ્વિમિંગ દરમિયાન ડૂબી ગયો હોય, તો તેને પાણીમાંથી બહાર કાઢ્યા પછી, પહેલા મોં માં ઓક્સિજન આપો અને તેને હોસ્પિટલમાં સારવાર માટે લઈ જાઓ.
આ પરિસ્થિતિઓમાં સીપીઆર આપી શકાય છે. પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે આ સાથે દર્દીઓ પણ જલ્દીથી હોસ્પિટલમાં પહોંચવા જોઈએ.
સીપીઆર આપતી વખતે કઈ બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી?
કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન દરમિયાન નીચે આપેલા મુદ્દા ધ્યાનમાં રાખો. જેમકે,
- સીપીઆર આપતી વખતે, તમારી કોણીને સીધી રાખો અને બંને હાથ પણ સીધા રાખો.
- સીપીઆર આપતી વખતે, જે વ્યક્તિ અથવા બાળકને સીપીઆર આપવાનું હોય છે, તેમને નીચે પીઠ ના સહારે સુવડાવો.
- દર્દીના શરીરને સીધા રાખો અને હાથ અથવા પગ નમવા ન જોઈએ.
- સીપીઆર આપતી વખતે, ઉપર જણાવેલ આ ત્રણ પ્રમુખ મોટી બાબતોને ધ્યાનમાં લીધા પછી જ સી.પી.આર આપવું જોઈએ.
નોંધ: દર વર્ષે 17.9 મિલિયન લોકો રક્તવાહિનીના રોગને કારણે મૃત્યુ પામે છે, જેમાં હૃદય અને સ્ટ્રોક રોગ સૌથી વધુ જોવા મળે છે. એક સંશોધન મુજબ, કોરોનરી હાર્ટ ડિસીઝ એ ભારતમાં લગભગ 20 ટકા લોકોના મોતનું કારણ છે. વર્ષ 2020 માં, જો કોરોના વાયરસને કારણે મૃત્યુ દરને જોવામાં આવે તો, ભારતમાં મોટાભાગના લોકો હાર્ટને લગતા રોગોને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા.
કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન (સીપીઆર) દરમિયાન કયા પ્રકારની ભૂલો કરવામાં આવે છે, જે ન કરવી જોઈએ?
- ગભરાહટમાં ડોક્ટરને અથવા એમ્બ્યુલન્સને ના બોલાવવી.
- છાતી ને યોગ્ય રીતે ન દબાવવું.
- મોં થી મોં ના ઓક્સિજન નો સપ્લાય બરાબર ના થવો.
- સીપીઆર આપતી વખતે કોણી ની સ્થિતિ સુધારવામાં અસમર્થતા.
- દર્દીના શરીરને સીધું ન રાખવું.
આ ઉપર જણાવેલ ભૂલો ઘણીવાર લોકોને ગભરાવે છે, જ્યારે આવી ભૂલ કરવામાં નહીં આવે તો દર્દીને બચાવી શકાય છે. તેથી આ સમય દરમિયાન સમસ્યા અથવા ગભરાહટને તમારાથી દૂર રાખતા સૌ પ્રથમ દર્દીને સીપીઆર યોગ્ય રીતે આપો. જો તમે કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન (સીપીઆર) ને લગતા કોઈપણ પ્રકારના પ્રશ્નોના જવાબને જાણવા માંગતા હો, તો નિષ્ણાતો પાસેથી સમજવું વધુ સારું છે.
જો તમને આ માહિતી સારી લાગી હોય તો અમને કમેન્ટ સેકશન માં જરૂર જણાવજો.. આવી અવનવી માહિતી જાણવા માટે અમારું પેજ “ફક્ત ગુજરાતી” લાઈક કરો અને તમારા મિત્રો તથા સગા સંબંધીઓ સાથે શેર જરૂર
કરવું.
નોંધ : આ લખાણ ની કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજૂરી લેવી જરૂરી છે.
Author: FaktGujarati Team