હિમાચલ રાજ્યમાં સિમલામાં આવેલ જાખુ મંદિર એક વિશ્વ પ્રસિદ્ધ મંદિર છે. સિમલામાં દેશ-વિદેશથી ફરવા આવતા પર્યટક આ મંદિરમાં દર્શન કરવા માટે જરૂરથી આવે છે. સિમલાની સૌથી ઊંચી પહાડી ઉપર સ્થિત આ મંદિર ભગવાન હનુમાનજી ને સમર્પિત છે જેનો સીધો ઉલ્લેખ રામાયણની પૌરાણિક કથાથી છે. સીમલા ના દરેક પર્યટક સ્થળ માંથી એક આ મંદિર સૌથી વધુ જોવાતા મંદિરમાંથી એક છે તો ચાલો જાણીએ આ મંદિરની પૌરાણિક કથા.
જાખુ મંદિરનો ઇતિહાસ
જાખુ મંદિર સિમલામાં રિઝ થી લગભગ બે કિલોમીટર દૂર આવેલ છે. જ્યાંથી તમે શિમલાના સુંદર દ્રશ્યને પણ જોઈ શકો છો. ભગવાન હનુમાનજી ને સમર્પિત આ મંદિરમાં હનુમાનજીની એક વિશાળ મૂર્તિ છે. જેની ઉંચાઇ ૩૩ મીટર એટલે કે ૧૦૮ ફૂટની છે. જે દેશની સૌથી ઊંચી મૂર્તિ ઓ માંથી એક છે.
આ મૂર્તિ પથ્થરથી બનેલ ખૂબ જ મોટા ચબુતરા ઉપર બનેલી છે, જેના ચારે તરફ ખૂબ જ ઊંચા ઊંચા ઝાડ લાગેલા છે. આ મંદિરની પૌરાણિક કહાની રામાયણથી જોડાયેલી છે. કહેવામાં આવે છે કે ભગવાન શ્રી રામના નાના ભાઈ લક્ષ્મણને પુનર્જીવીત કરવા માટે જ્યારે હનુમાનજી સંજીવની જડીબુટ્ટી શોધવા માટે બહારની તરફ જઈ રહ્યા હતા ત્યારે આ સ્થાન પર તેમને રોકાઈ ને આરામ કર્યો હતો.
જાખુ મંદિરની પૌરાણિક કથા
હિન્દુધર્મની પૌરાણિક કથા અનુસાર જ્યારે રાવણે શ્રી રામ ની પત્ની સીતા માતાનું હરણ કર્યું હતું તે દરમિયાન તેમના વચ્ચે રામાયણ ની લડાઈ શરૂ થઈ હતી જેમાં રાવણના પુત્ર ઇન્દ્રજીત લક્ષ્મણ ને પોતાના તીરથી ઘાયલ કરીને તેમને બેભાન કરી દીધા હતા અને તે ઉપચાર દરમિયાન વૈશ્વિક રામજીને કહ્યું હતું કે લક્ષ્મણ ને હવે માત્ર એક જ સંજીવની જડીબુટ્ટી બચાવી શકે છે અને તે ખૂબ જ જલ્દી લાવવી પડશે ત્યારે હનુમાનજી શ્રીરામની આજ્ઞાનું પાલન કરીને સંજીવની જડીબુટ્ટી લેવા માટે હિમાલય પર્વતની તરફ ગયા હતા.
આકાશમાં ભ્રમણ કરતી વખતે તેમની નજર એક તપસ્વી ઋષિ ઉપર પડી હતી જ્યાં તે અમુક સમય માટે રોકાઈ ગયા હતા અને તે ઋષિ પાસેથી સંજીવની જડીબુટ્ટી વિશે પૂછ્યું જેમનું નામ યાકુ ઋષિ હતું જ્યાં આજે જાખુ મંદિર ઉપસ્થિત છે. કહેવામાં આવે છે કે જ્યારે હનુમાનજી જાખુ પહાડ ઉપર ઉતર્યા હતા ત્યારે તે અડધું પૃથ્વીમાં સમાઈ ગયું હતું.
આ મંદિરમાં ઉપસ્થિત છે હનુમાનજીના પદ ચિન્હ
હનુમાનજીએ ઋષિ યાકુ ને પ્રણામ કર્યું અને સંજીવની જડીબુટ્ટી વિશે પૂછ્યું ત્યારે ઋષિએ તેમને દ્રોણ ગિરિ પર્વત ની તરફ આગળ જવા માટે કહ્યું હનુમાનજીએ તેમને ધન્યવાદ કરીને કહ્યું કે જ્યારે હું પાછો આવીશ ત્યારે તમને ફરીથી મળી પરંતુ લક્ષ્મણની ગંભીર હાલત ના કારણે તેમની પાસે સમય ખૂબ જ ઓછો હતો જેના કારણે તે ઋષિ ની પાસે જઈ શક્યા નહીં હનુમાનજી ની પ્રતીક્ષા કર્યા બાદ ઋષિ યાકુએ અહીં એક ભવ્ય મંદિરનું નિર્માણ કર્યું.
જે જગ્યા ઉપર હનુમાનજી નું ભવ્ય મંદિર છે તે જ જગ્યાએ હનુમાનજી એ પોતાના ચરણ મુક્યા હતા જેને પદ ચિન્હ કહેવામાં આવે છે. આમ તો આ મંદિરના નિર્માણની કોઈથી ની જાણકારી નથી પરંતુ પુરાણોમાં આ મંદિરને રામાયણ કાળના સમયનું બતાવવામાં આવે છે જ્યારે તમે આ મંદિરમાં ફરવા માટે આવશો ત્યારે તમને અહીં હનુમાનજી ના વંશજ વાંદરાઓના ઘણા બધા ઝુંડ મળશે જેનાથી તમારે પ્રસાદ સાચવીને ચાલવું પડે કારણ કે આ વાંદરા પ્રસાદ ઉપરજ હાથ મારે છે.
આ મંદિરમાં દશેરાનો સમારોહ
હિન્દુ પૌરાણિક રામાયણ અનુસાર જ્યારે શ્રીરામે રાવણ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કર્યો ત્યારથી જ વિજયા દશમીનો પર્વ ઉજવવામાં આવે છે. તેના ઉપલબ્ધ હનુમાનજીની વીરતા અને તેમના પરાક્રમને યાદ રાખતા જ આ મંદિરમાં દશેરાનો તહેવાર ખુબજ ધામધુમથી સાથે ઉજવવામાં આવે છે જેમાં ઘણા બધા શ્રદ્ધાળુઓ અહીં એકત્રિત થાય છે.
મંદિરમાં આવવાનો સૌથી સારો સમય
જાખુ મંદિર સિમલામાં છે તો તેમના આવવા માટે જે સૌથી સારો સમય ઓક્ટોબર અને નવેમ્બર નો મહિનો હોય છે કારણ કે જુલાઈ અને ઓગસ્ટમાં અહીં ખૂબ જ વરસાદ પડે છે જેમાં જાખુ ની યાત્રા કરવામાં થોડી મુશ્કેલી થઈ શકે છે. જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરીમાં અહીં ખૂબ જ બરફ પડે છે માર્ચ થી જુન અહીં તાપમાન 20 ડિગ્રી સેલ્સિયસ થઈ જાય છે તમે ઈચ્છો તો અહીં કોઈ પણ સમયે આવી શકો છો.
જાખૂ મંદિર શિમલા વિશે કેટલીક મહત્વપૂર્ણ બાબતો
મંદિર ખુલવાનો સમય – 04:00 | સવારે પૂજા અર્ચના – 04:00 થી 07:00 | સવારે આરતીનો સમય – 07:00 | આરતી બાદ પ્રસાદ વિતરણ | લંચ બ્રેક – 01:00 થી 01:35 | સાંજે આરતીનો સમય – ગો ધુલી બેલા | મંદિર બંધ થવાનો સમય રાત્રિ – ઉનાળામાં 08:30 PM | શિયાળામાં 07:00 PM, અન્ય સમય 08:00 PM
જો તમને આ માહિતી સારી લાગી હોય તો અમને કમેન્ટ સેક્શન માં જરૂર જણાવજો.. આવી અવનવી માહિતી જાણવા માટે અમારું પેજ “FaktFood” લાઈક કરો અને તમારા મિત્રો તથા સગા સંબંધીઓ સાથે શેર જરૂર કરજો…
નોંધ : આ લખાણ ની કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજુરી લેવી જરૂરી છે.
Author: FaktFood Team