👨‍🌾એન્જિનિયર કપલનો અદભુત કમાલ, ‘ઇલેક્ટ્રોનિક બળદ’ બનાવીને દૂર કરી ખેડૂતોની ચિંતા

14 વર્ષમાં પહેલી વખત એન્જિનિયર તુકારામ સોનવણે અને તેમની પત્ની સોનલ વેલજાલી પોતાના ગામ આવ્યા હતા. અને અહીં ગામના લોકોની તકલીફ જોઈ ને બન્નેવે એક ઇલેક્ટ્રોનિક બળદ બનાવ્યો અને ખેતીથી જોડાયેલી ઘણી બધી સમસ્યાઓનું નિરાકરણ લાવવાની કોશિશ કરી.

Image Source

કોરોનાની મહામારી દરમિયાન સંપૂર્ણ દેશમાં લોકડાઉન લગાવવામાં આવ્યું હતું અને તમામ વસ્તુઓ ઉપર પણ પાબંદી લાવવામાં આવી હતી. નોકરી માટે શહેર આવેલા લોકો પોતાના ગામ ઘરે પાછા જતા રહ્યા હતા અને આ એ જ સમય હતો જેને આ દેશને ખૂબ મોટા પાયા ઉપર ઘરે કામ કરવાની જન્મ આપ્યો હતો, અને એ જ સમયે એન્જિનિયર તુકારામ અને તેમની પત્ની સોનાલીને પણ વર્ક ફ્રોમ હોમ કરવાનો ચાન્સ મળ્યો હતો અને તેમને ગામ જવાનો નિર્ણય કર્યો. 14 વર્ષમાં કદાચ પહેલી વખત તે બંને પૂણેથી પોતાના શહેર અંદરસુલગામ વધુ સમય માટે રહેવા આવ્યા હતા. પરંતુ તેમનું અહીં આવવું લોકો માટે વરદાન રૂપ સાબિત થયું.

તુકારામ મિકેનિકલ એન્જિનિયર છે અને તેમને જણાવ્યું હતું કે પહેલા તે તહેવારના સમયે જ પોતાના ગામ આવતા હતા પરંતુ શહેરમાં નોકરીના કારણે એક બે દિવસથી વધુ થઈ શકતા ન હતા.

લોકડાઉન માં જ્યારે તેમને ઘરેથી જ કામ કરવાનું મોકો મળ્યો ત્યારે તેમને તેનો સંપૂર્ણ ફાયદો ઉઠાવ્યો અને આ વખતે તેમને પોતાના ઘરમાં રહેવાની સાથે પોતાના પરિવાર અને દોસ્તોની સાથે સમય પસાર કરવાનો પણ મોકો મળ્યો, અમુક સમય ગામમાં રહ્યા બાદ તુકારામને અનુભવ થયો કે ગામમાં કંઈ જ બદલાયું નથી. ખેડૂત હજુ પણ ખૂબ જ સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે અને ખેતી કરવા માટે પણ મશીનનો ઉપયોગ ખૂબ જ ઓછો થઈ રહ્યો છે અને લોકો ખેતીકામ માટે શ્રમ ઉપર જ નિર્ભર રહે છે.

Image Source

ખેડૂતોની મદદ માટે બનાવ્યું ઇલેક્ટ્રોનિક બળદ

તુકારામે જોયું કે ખેડૂતો ખેતી અને સારી ફસલ માટે ઘણા બધા પ્રકારની તકલીફનો સામનો કરી રહ્યા છે. ખેતી માટે મશીનની જગ્યાએ તેઓ ગામ નો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે અને જેની સીધી અસર ખેડૂતોના ખિસ્સા ઉપર પડી રહી હતી. ખાસ કરીને અડધી એકર અથવા એક એકર જમીન વાળા નાના ખેડૂતોને તેનાથી ખૂબ જ પ્રભાવિત હતા.

તુકારામ ની પત્ની સોનાલી એક ઇન્ડસ્ટ્રીયલ એન્જિનિયર છે અને બંનેવે અનુભવ કર્યો કે મશીનનો ઉપયોગ ન કરવાથી ઉત્પાદન વધુ થઈ રહ્યું ન હતું અને તેમાં ખર્ચો પણ ખૂબ જ લાગતો હતો.

સમગ્ર વિસ્તારથી વાત કરતી વખતે તુકારામે જણાવ્યું કે ખેડાણ, વાવણી અને કીટનાશકોના છંટકાવની પ્રક્રિયા ખાસ કરીને મજૂરોની મદદથી જ કરવામાં આવે છે અને તે સિવાય ત્યાં બળદની પણ ઉણપ છે કારણ કે તેમનું સારસંભાળ રાખવો ખૂબ જ મોંઘો પડી જાય છે, અને ખેડૂત સંસાધનોને પણ એક બીજાને આપે છે તેમાંથી કોઈપણ પ્રક્રિયામાં એક અઠવાડિયું પણ મોડું થઈ જાય તો સીધી તેના ફસલ ઉપર અસર પડે છે, અને તેની અસર ફસલ ની વેચાણ ઉપર પડે છે. જો તે ઉપજ એક અઠવાડિયા પછી વેચે છે તો તેમને સારો નફો મળતો નથી.

આ સમસ્યાનો હલ શોધતા જ બન્ને જણે ઇલેક્ટ્રોનિક બળદ બનાવ્યો છે તુકારામ અને સોનાલીનું માનવું છે કે આ ખેડૂતો ખાસ કરીને નાના ખેડૂતોને ખૂબ જ મદદ થશે તુકારામે જણાવ્યું કે એક નો દસમો ભાગ જ લાગે છે. અને દરેક પ્રક્રિયા ખૂબ જ સારી રીતે થાય છે.

ઇલેક્ટ્રોનિક બળદ નો વિચાર કેવી રીતે આવ્યો?

લોકડાઉન દરમિયાન તુકારામ અને સોનાલીએ વિચારવાનું શરૂ કર્યું કે મશીન ના આધારે કઈ રીતે ખેડૂતોની મદદ કરી શકાય. તુકારામ જણાવે છે કે “”તેમને પોતાના એક મિત્રના ફેબ્રીકેશન વર્કશોપ ની મદદથી એક મશીન બનાવવાનો નિર્ણય કર્યો, અને આ મશીનની ડિઝાઇન કરવા માટે એન્જિન અને બીજી સામગ્રી બહારથી મંગાવવામાં આવી.””

એક વખત જ્યારે તેમને પોતાના ઉપકરણો પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે તે વાત વધુ દિવસ સુધી છુપાયેલી રહી નહીં. તુકારામ જણાવે છે કે સ્થાનિક લોકોને જેવું જ અમારા મશીન બનાવવાની કોશિશ વિશે જાણકારી મળી ત્યારે તેઓ ખૂબ જ ઉત્સુક થઈ ગયા ને અમારા ઘરે આવવા લાગ્યા, લોકોએ ન માત્ર અમારા પ્રયાસને પ્રશંસા કરી પરંતુ તે તકલીફ વિશે પણ અમને વિસ્તારથી જણાવ્યું જેમનો તેઓ સામનો કરી રહ્યા છે.

લોકોએ જણાવ્યું કે કેવી રીતે ઉપસ્થિત ટ્રેક્ટર અને અન્ય ઉપકરણો એ ખેતીને પ્રભાવિત કર્યા છે, અને ઉપસ્થિત સમસ્યાને દૂર કરવા માટે જરૂરી સમાધાન વિશે પણ વિસ્તારથી ચર્ચા કરી તુકારામ આગળ જણાવે છે કે અમુક પ્રક્રિયા છે જે માત્ર એક બળદ જ કરી શકે છે, કારણ કે એવા કામ માટે ટ્રેક્ટર વધુ મોટું પડે છે ઉદાહરણ માટે બીજ વાવવા માટે બળદનો ઉપયોગ કરી શકાય છે અને બળદનો ઉપયોગ કરવાથી વૃક્ષારોપણ ની વચ્ચેના અંતરને ઓછું કરી શકાય છે, પરંતુ આ કામ માટે ટ્રેકટરનો ઉપયોગ કરવાથી વાવણીનુ ક્ષેત્ર ઓછું થઈ જાય છે.

Image Source

સમસ્યાઓ અનેક સમાધાન એક

તુકારામ જણાવે છે કે ગામની લગભગ 50 ટકા આબાદી પાસે બળદ નથી, અને તે સિવાય વધતા છોડનું વર્ગીકરણ પણ કરી શકાતું નથી, અને તેની માટે શ્રમ પણ ખૂબ જ મોંઘો પડે છે અને તેની સાથે જ કીટનાશકોનો માટેનો છંટકાવ કરવો પણ મુશ્કેલ હતો, કારણ કે છોડ જ્યારે એક વખત મોટા થવા લાગે છે ત્યારે ત્યાં ટ્રેક્ટર પહોંચવાની જગ્યા રહેતી નથી.

તુકારામે જણાવ્યું કે તેમને મહિનાઓ સુધી ખેડૂતોની સમસ્યાઓ પર ચર્ચા કરી અને ત્યારબાદ તેમને અને સોનાલીએ તે અનુભવ કર્યો કે વિશેષ ઋતુમાં માટી અને ફસલના પ્રકારના આધારે ખેડૂતોની જરૂરિયાતો બદલાય છે, અને દરેક વસ્તુને કસ્ટમાઇઝ કરેલ સમાધાનની જરૂર હતી. અને તેમને જણાવ્યું કે અમે એક એવું મશીન બનાવવા માટે દિવસ-રાત એક કરી લીધું જે દરેક કામ ખૂબ જ સારી રીતે કરે.

ટ્રાયલ ઉપર કામ કર્યા બાદ જ્યારે તેમને એન્જિનથી ચાલનાર ઉપકરણની કલ્પના કરી ત્યારે ખેડાણ ને છોડીને તે દરેક કામ કરે છે અને તે જણાવે છે કે, “”એક વખત જ્યારે ખેતર ખેડાણ બાદ તૈયાર થઈ જાય છે ત્યારે પહેલો વરસાદ આવે છે અને ત્યારે મશીન વાવણી થી લઈને લણણી સુધીના દરેક કામો નું ધ્યાન રાખી શકે છે.”

સમય અને ખર્ચ બંનેની થાય છે બચત

પોતાના સફર વિશે આગળ વાત જણાવતા તુકારામ કહે છે કે અમે આવેદન કર્યું કે, “”એક પેનલ દ્વારા મશીન ની તપાસ કરવામાં આવી અમારા મશીને જોઈને આકર્ષિત કર્યું અને તેમાંનો એક સદસ્ય અશોક ચાંડક કૃષિ ઉપકરણ નિર્માણમાં લીડર હતા અને તેમણે અમને જણાવ્યું કે અમે પારંપરિક ઇંધણ ઉપર કામ કરવાની જગ્યાએ મશીનને ઈલેક્ટ્રીક માં બદલી દેવી જોઇએ.””

તેમની સિફારીશ ના આધાર ઉપર તુકારામ અને સોનાલીએ ઇલેક્ટ્રોનિક બળદ ની કલ્પના કરી અને તેમને જણાવ્યું કે પોતાનો પ્રોડક્ટ વેચવા માટે તેમને ‘કૃષગતિ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ’નામનું એક સ્ટાર્ટઅપ પણ શરૂ કર્યું.

સોનાલી નું કહેવું છે કે તેમની પ્રોડક્ટ પોતાના સેગમેન્ટમાં પહેલું એક્સ એલ એસ વાહન છે જે દરેક પ્રકારની ખાદ્ય ફસલ અને સિલેક્ટેડ શાકભાજી માં ઇન્ટર કલ્ચર ઓપરેશન કરી શકે છે. તે જણાવે છે કે “”તેનાથી સમય અને ખર્ચ ની બચત થાય છે અને તેને ચલાવવા માટે એક જ વ્યક્તિની જરૂર પડે છે.””

સોનાલીએ જણાવ્યું કે લગભગ બે એકર જમીનમાં પારંપરિક સારસંભાળમાં લગભગ 50,000 રૂપિયા થાય છે પરંતુ આ ઉપકરણ થી લગભગ પાંચ હજાર રૂપિયામાં જ કામ થઈ જાય છે આ રીતે ખર્ચ ઘટાડીને 1 થી 10 ઘણો ઓછો થઈ જાય છે અને તે સિવાય વીજળીના ઉપકરણને કોઈપણ સિંગલ ફેસ વાયર ઉપર માત્ર બે કલાકમાં જ ચાર્જ કરી શકાય છે.

આ મશીન ટ્રાયલમાં થયું પાસ

એક વખત જ્યારે તે સંપૂર્ણ રીતે ચાર્જ થઈ જાય ત્યારે આ ઇલેક્ટ્રોનિક મદદ ચાર કલાક સુધી કામ કરે છે સોનાલી જણાવે છે કે તેમને પોતાના પ્રોડક્ટનો વધુ પ્રચાર કર્યો નથી પરંતુ તેમનું હોય તેવું મશીનમાં પહેલેથી જ થવા લાગી છે તેમને જણાવ્યું કે મહારાષ્ટ્ર આંધ્રપ્રદેશ અને બીજા રાજ્યોના કિસાનો અને કંપનીઓએ અમારી સાથે સમગ્ર પૂછતા જ કરી છે અને અત્યાર સુધી અમે લગભગ ૩૦૦ પ્રશ્ન પ્રાપ્ત કર્યા છે અને 10 ગ્રાહકને મશીન બુક કર્યું છે લગભગ 7 ડીલરો સાથે વાતચીત ચાલી રહી છે.

મશીનનું ટ્રાયલ લેનાર મહારાષ્ટ્રના અહમદનગર જિલ્લાના ખેડૂત સુભાષ ચૌહાણ જણાવે છે કે આ પ્રોડક્ટ ખેડૂતોની જરૂરતોને પૂરા કરવામાં ખૂબ જ સંભાવના દેખાડે છે અને સોયાબીનની ફસલ માટે પરીક્ષણ કર્યું અને અમુક જ કલાકમાં મારું કામ પૂરું થઈ ગયું મશીન વિના હું લગભગ મજુરની મદદથી ત્રણ દિવસમાં કામ પૂરું કરી શકતો હતો અને તે પુરા ગામ માં મને લગભગ 5000 રૂપિયા ખર્ચ કરવા પડતા હતા.

તેમનું જણાવ્યું છે કે આ ઇનોવેટિવ મશીન તે ખેડૂતો માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે જેઓ ટ્રેક્ટર ખરીદવા પર લેવાનું જોખમ ઉઠાવી શકતા નથી અને તે ખૂબ જ સસ્તું છે અને ગરીબ ખેડૂતો માટે સૌથી સારું મશીન છે.

અત્યાર સુધી મળ્યા ઘણા બધા ઓર્ડર

સોનાલી નું કહેવું છે કે આ પ્રોડક્ટનું ઉત્પાદન ચાલી રહ્યું છે અને ખૂબ જ જલ્દી બજાર માટે ઉપલબ્ધ થશે તે આગળ જણાવે છે કે અમે તો બીજા અન્ય મશીનો ઉપર પણ કામ કરી રહ્યા છે જે ખેડૂતોની અલગ-અલગ જરૂરિયાતોને પૂરી કરી શકે ભારતમાં જોગ્રાફિક કન્ડિશન અને ફસલ પેટન હંમેશા બદલાતી રહે છે. અને અમારું લક્ષ્ય સંપૂર્ણ દેશમાં ખેડૂતોની મદદ કરવાનું છે આગળ અમે મધ્ય પૂર્વ આફ્રિકા એશિયા અને યુરોપીય દેશોમાં પણ ખેડૂતોની મદદ પૂરી કરવા માટેનું લક્ષ્ય બનાવી રહ્યા છે.

કૃષિ ક્ષેત્રમાં પોતાના યોગદાન વિશે વાત કરતા તે જણાવે છે કે તેમને માત્ર પોતાના એન્જિનિયરિંગ કૌશલ્યનો ઉપયોગ કરીને ખેડૂતોને મદદ કરવાની કોશિશ કરી છે લોકોને પોતાની સમસ્યા જણાવી અને તેમના બિંદુઓને જોડ્યા અને તે જણાવે છે કે એન્જિનિયરિંગની સમસ્યાઓને દૂર કરવા તથા સમાધાન લાવવાથીજ શરૂ થાય છે.

સોનાલી જણાવે છે કે તેઓ ખેડૂત પરિવારથી આવતા હોવાથી તેમને ખેતર ની સમસ્યા અને સંઘર્ષ અને ખૂબ જ નજીકથી જોયું છે પરંતુ લોકડાઉને તેમને તેનાથી ઉપર વિચારવા અને સમુદાયની સાથે સહાનુભૂતિ રાખવા માટે અનુમતી આપી તે જણાવે છે કે “”મારા લગભગ પરિવારના સભ્યો ખેડૂત છે અને અમારી સંપૂર્ણ બિરાદરી અમારી માટે એક મોટા પરિવારથી અલગ નથી. અમે બદલાવ લાવવા માંગીએ છીએ જેનાથી ખેડૂતોને ફાયદો થાય.””

જો તમને આ માહિતી સારી લાગી હોય તો અમને કમેન્ટ સેકશન માં જરૂર જણાવજો.. આવી અવનવી માહિતી જાણવા માટે અમારું પેજ “ફક્ત ગુજરાતી” લાઈક કરો અને તમારા મિત્રો તથા સગા સંબંધીઓ સાથે શેર જરૂર કરવું.

નોંધ : આ લખાણ ની કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજૂરી લેવી જરૂરી છે.

Author: FaktGujarati Team