હિન્દુ ધર્મમાં અનેક વ્રત અને તહેવારોનો પોતાનું જ અલગ મહત્વ હોય છે. દરેકની સાથે ભગવાનની પૂજા કરવામાં આવે છે. અને ઘરના કલ્યાણ માટે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. એવા જ વ્રત તહેવાર માં એક છે. વસંત પંચમી નો તહેવાર એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે પૂરી શ્રદ્ધાથી માતા સરસ્વતીની પૂજા કરીને દરેક મનોકામના પૂરી થાય છે. ખાસ કરીને જે લોકો શિક્ષાના ક્ષેત્ર થી જોડાયેલા હોય છે. તેમની દરેક મનોકામના પૂરી થાય છે.
દર વર્ષે માઘ મહિનામાં વસંત પંચમી નો તહેવાર ખૂબ જ ધૂમધામથી ઉજવવામાં આવે છે. અને આ પર્વ આ મહિનામાં શુક્લ પક્ષની પાંચમની તિથિ એ ઉજવવામાં આવે છે. વસંત ઋતુને દરેક છ ઋતુમાં ઋતુરાજ ના નામે જાણવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે વસંત મંજૂરીમાં માતા સરસ્વતીનો જન્મ થયો હતો, તેથી જ આ દિવસે તેમની પૂજા કરવાનો ખૂબ જ મહત્વ છે. જ્યોતિષ આચાર્ય પાસેથી જાણીએ કે ક્યારે ઉજવવામાં આવશે વસંત પંચમી નો તહેવાર અને તેનું મહત્વ છે.
વસંત પંચમી ની તિથિ અને શુભ મુર્હત
આ વર્ષે બસંત પંચમીનો તહેવાર 05 ફેબ્રુઆરી 2022, શનિવારના રોજ ઉજવવામાં આવશે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, દર વર્ષે માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષની પાંચમી તારીખે વસંત પંચમી ઉજવવામાં આવે છે. એવામાં પંચમી તિથિ શરૂ થાય છે. 05 ફેબ્રુઆરી, શનિવાર, સવારે 03:48 કલાકે. 06 ફેબ્રુઆરી, રવિવાર, સવારે 03:46 વાગ્યે સમાપ્ત થતી પંચમી તારીખ એવામાં પંચમી તિથિ 05 ફેબ્રુઆરીએ આવશે, તેથી આ દિવસે વસંત પંચમી ઉજવવામાં આવશે.
વસંત પંચમીમાં કેમ થાય છે માતા સરસ્વતીની પૂજા
વસંત પંચમીના તહેવાર ઉપર વિશેષ રૂપે માતા સરસ્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે. કે વસંત પંચમીના દિવસે જ જ્ઞાનની દેવી માતા સરસ્વતીનો જન્મ થયો હતો આ કારણથી જ વસંત પંચમીના દિવસે વિધિ-વિધાનથી દેવી માતા સરસ્વતીની પૂજા અને આરાધના કરવામાં આવે છે. માતા સરસ્વતીના જન્મની કથા અનુસાર સૃષ્ટિના પ્રારંભમાં ભગવાન વિષ્ણુની આજ્ઞાથી બ્રહ્માજીએ મનુષ્યની રચના કરી પરંતુ બ્રહ્માજીએ પોતાની રચના થી સંતુષ્ટ હતા નહીં અને દરેક તરફ ઉદાસીથી સંપૂર્ણ વાતાવરણ દુઃખી હતું.
આ જોઈને બ્રહ્માજી પોતાના કમંડલ માંથી પાણી છાંટ્યું અને તેજલ કણોના પડતા જ ઝાડ માંથી એક સુંદર સ્ત્રીનું સ્વરૂપ ઉત્પન્ન થયો અને તેમના હાથમાં વીણા તથા બીજા હાથમાં પુસ્તક હતું, ત્રીજા હાથમાં માળા અને ચોથો હાથ પર મુદ્રામાં હતો તે દેવી માતા સરસ્વતી હતા મા સરસ્વતી એ જ્યારે વીણા વગાડી ત્યારે સંસારની દરેક વસ્તુમાં પર આવી ગયો તેથી જ તેમનું નામ દેવી સરસ્વતી પડ્યું. અને આ દિવસ હતો વસંત પંચમીનો તેથી જ દરેક દેવલોક અને મૃત્યુલોકમાં માતા સરસ્વતીની પૂજા થવા લાગી.
વસંત પંચમી નું મહત્વ
એવું માનવામાં આવે છે. કે આ દિવસે વેદોની દેવી પ્રગટ થયા હતા તેથી જ આ દિવસે શિક્ષા પ્રારંભ કરવાથી અથવા કોઈ નવા કળા ની શરૂઆત કરવા માટે આ દિવસને શુભ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે એ ક્ષણથી જોડાયેલ વિદ્યાર્થીઓ આ દિવસે જો સરસ્વતી માતાનું પૂજન કરે છે. તો તેમને વિશેષ લાભ મળે છે. અને એક ધાર્મિક માન્યતા છે. કે આ દિવસે કામ દેવની પૂજા પણ કરવામાં આવે છે. અને આ દિવસે પતિ પત્ની દ્વારા ભગવાન કામદેવ અને રતિ ની પૂજા કરવાથી સુખી વૈવાહિક જીવન પ્રાપ્ત થાય છે.
વસંત પંચમીની પૂજા વિધિ
વસંત પંચમીના દિવસે સવારે જલ્દી ઉઠો અને સ્નાન કરીને માતા સરસ્વતીની પૂજા અર્ચના કરો. માતા સરસ્વતીની મૂર્તિ અથવા પ્રતિમાને પીળા રંગના વસ્ત્રો થી શણગારો અને તેમને પીળા ફૂલ અર્પિત કરો. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે વસંત ઋતુનો આરંભ થાય છે. તેથી જ ચારે તરફ વાતાવરણ પીળા ફૂલોથી શણગારેલુ દેખાય છે.
સરસ્વતી માતા ને રોલી, ચંદન,હળદર,કેસર, પીળા અથવા સફેદ રંગના ફૂલ, પીળી મીઠાઈ અને ચોખા અર્પિત કરો. પૂજાના સ્થાન ઉપર વાદ્યયંત્ર અને પુસ્તક રાખીને શ્રધ્ધા ભાવથી પૂજન કરો. માતા સરસ્વતીની વંદના કરો અને આરતી ઉતારીને પ્રસાદ ચઢાવો પૂજા કર્યા બાદ પ્રસાદ દરેક વ્યક્તિને આપો અને સ્વયં પણ ગ્રહણ કરો.
વસંત પંચમીમાં પીળા રંગનું મહત્વ
વસંત પંચમીના દિવસે પીળા રંગનો વિશેષ મહત્વ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે પીળા રંગનાં વસ્ત્ર ધારણ કરવાં જોઈએ પીળા ફૂલ માતા સરસ્વતીને અર્પિત કરવા જોઈએ અને પીળુ ભોજન બનાવવું જોઈએ. આમ કરવું વિશેષરૂપે ખૂબ જ લાભકારી સાબિત થઇ શકે છે. ખરેખર તેની પાછળનું મુખ્ય કારણ છે. કે વસંત પંચમીના દિવસે જોરદાર ઠંડી ઓછી થઈ જાય છે. અને વાતાવરણ ખૂબ જ સારું થવા લાગે છે. દરેક બાજુ ઝાડ ફૂલ છોડના પાન કઈ કેવા લાગે છે.
આ ઋતુમાં સરસવ ની ખેતી થાય છે. અને તેના ઉપર પીળા રંગના ફૂલ લાગે છે. તેથી જ ધરતી પર દેખાય છે. અને આ પીળી ધરતી ને ધ્યાનમાં રાખીને લોકો વસંત પંચમી નું સ્વાગત પીળા કપડાં પહેરીને કરે છે. તે સિવાય એ પણ માન્યતા છે કે વસંત પંચમીના દિવસે સૂર્ય ઉત્તરાયણમાં હોય છે. જેના પીડા કિરણ ધરતીને પ્રકાશભાઈ બનાવે છે. તેથી જ આ દિવસે પીળા વસ્ત્ર ધારણ કરવામાં આવે છે.
જો તમને આ માહિતી સારી લાગી હોય તો અમને કમેન્ટ સેક્શન માં જરૂર જણાવજો.. આવી અવનવી માહિતી જાણવા માટે અમારું પેજ “FaktFood” લાઈક કરો અને તમારા મિત્રો તથા સગા સંબંધીઓ સાથે શેર જરૂર કરજો…
નોંધ : આ લખાણ ની કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજુરી લેવી જરૂરી છે.
Author: FaktFood Team