જ્યારે શરીર મેદસ્વી બને છે, ત્યારે અનેક રોગો થાય તેની સંભાવના વધી જાય છે. એ જ રીતે, ખૂબ પાતળુ શરીર પણ સ્વાસ્થ્ય માટે એક સંકેત છે. તંદુરસ્ત શરીર કરતાં વધુ નબળું શરીર વહેલા માંદગીમાં આવી શકે છે. મોટેભાગે પાતળા લોકો પોતાનું વજન વધારવા માટે ઘણાં પગલાં લે છે, પરંતુ તેમને પૂર્ણ સફળતા મળતી નથી.પાતળા હોવાને કારણે, લોકો ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવાનું શરૂ કરે છે અથવા તેમને શરમનો પણ સામનો કરવો પડે છે. તમે વજન વધારવા અથવા જાડા થવા માટે અહીં જણાવેલ ઘરેલું ઉપાય કરી શકો છો.
આયુર્વેદમાં, એક કે બે નહીં, પરંતુ ઘણા ઉપાયો આપવામાં આવ્યા છે, જેના દ્વારા તમે તમારું વજન વધારી શકો છો.ચાલો આપણે તેના વિશે જાણીએ.
વજન વધારવું શું છે?
શરીરના વજનમાં વધારો વજન વધારવાનું કહેવામાં આવે છે. વજનમાં વધારો ત્યારે થાય છે જ્યારે કોઈ વ્યક્તિની શારીરિક પ્રવૃત્તિ તેના દ્વારા લેવામાં આવતી કેલરી કરતા ઓછી હોય છે. તે શરીરમાં ચરબી અથવા વધારે પ્રવાહીના સંચયને કારણે થાય છે. સામાન્ય રીતે વજન વધારવું એ કોઈ સમસ્યા નથી.
વજન ઘટવાનાં કારણો
નીચે આપેલા કારણોને લીધે લોકોનું વજન ઓછું થવાનું શરૂ થાય છે
ટાઇપ -1 ડાયાબિટીઝ
ટાઇપ -1 ડાયાબિટીઝને કારણે પણ વજનમાં ઘટાડો થાય છે.
હતાશા અથવા તાણ
હતાશામાં વ્યક્તિનું વજન વધે છે, પરંતુ ઘણી વખત વ્યક્તિમાં ચીડિયાપણું અને ભૂખ ઓછી થઈ જાય છે, જેના કારણે વજન ઓછું થઈ જાય છે.
હોર્મોન સંબંધિત વિકાર
હોર્મોનલ ડિસઓર્ડરમાં, એડ્રેનલ ગ્રંથીઓ અપૂરતી માત્રામાં હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરે છે. આને કારણે વજનમાં ઘટાડો થાય છે. તે તમામ ઉંમરના લોકોમાં થઈ શકે છે.
આંતરડા રોગ
આમાં આંતરડામાં સોજો આવે છે,જેનાથી પેટમાં દુખાવો થાય છે, અને વ્યક્તિને ભૂખ લાગતી નથી. આ ધીમે ધીમે વજન ઘટાડવા તરફ દોરી જાય છે.
નાના આંતરડામાં સમસ્યાઓ
જ્યારે આંતરડા ખોરાકના આવશ્યક પોષક તત્વોને શોષી લેવામાં અસમર્થ હોય છે, તો પછી આ સ્થિતિને માલાબ્સોર્પ્શન કહેવામાં આવે છે. આને કારણે વજન વધતું નથી, પરંતુ તે ઓછું થવા લાગે છે.
સંધિવા
સંધિવા પછી પણ વજન વધતું નથી, પરંતુ તેમાં ઘટાડો થાય છે. આ રોગ 30-50 વર્ષની મહિલાઓમાં થાય છે. તે એક બળતરા રોગ છે, જેમાં શરીરની ઊર્જા વધઘટ થાય છે.
થાઇરોઇડને લગતી સમસ્યા
હાઈપરથાઇરોઇડિઝમમાં થાઇરોઇડ ગ્રંથિ વધારે પડતું કામ કરે છે. આને કારણે શરીરની મેટાબોલિક પ્રક્રિયા ઝડપી થાય છે. આનાથી વજન ઓછું થાય છે
વાત્ત દોષ
વતાના વધારાને લીધે ગેસ્ટ્રિક અગ્નિ તીવ્ર બને છે, જેના કારણે વ્યક્તિને વધુ ભૂખ લાગે છે અને તે વધુ ખોરાક લે છે, પરંતુ તેનું વજન વધતું નથી.
પેટમાં અલ્સરની સમસ્યા (પેપ્ટીક્યુલર)
અલ્સરને કારણે પેટમાં ભારે દુખાવો થાય છે અને ખોરાક માટે અસ્થિરતા રહે છે. વધુ ન ખાવાના કારણે વજન ઓછું થાય છે.
ક્ષય રોગ
ટીબી એક ચેપી રોગ છે, જેમાં વ્યક્તિની ભૂખ ઓછી થાય છે, મેટાબોલિક પ્રવૃત્તિ પણ સુસ્ત બની જાય છે. આમાં વ્યક્તિનું વજન ઝડપથી ઘટે છે.
કેન્સર
કેન્સરને કારણે શરીરમાં કેન્સરના કોષો વધવા માટે ઘણી બધી ઊર્જાની જરૂર હોય છે, તેથી વજન ઘટવાની સમસ્યા આવી શકે છે.
વજન વધારવાનાં કારણો
- આંતરસ્ત્રાવીય અસંતુલનને કારણે.
- શારીરિક પ્રવૃત્તિનો અભાવ.
- કંઈક કે બીજું ફરીથી ખાવાની ટેવ.
- થાઇરોઇડ સંબંધિત સમસ્યા (હાયપોથાઇરોડિઝમને કારણે)
- હતાશા. અને તણાવ હેઠળ, વ્યક્તિ અતિશય આહાર કરવાની ટેવમાં જાય છે.
- વધુ તેલયુક્ત, ચરબીયુક્ત અને વાસી ખોરાક, જંક ફૂડ, પ્રિઝર્વેટિવ્સવાળા આહારનો વપરાશ.
- વધુ ખોરાક લેવો પણ બેઠાડુ જીવનશૈલી છે.જો તમે મોટા પ્રમાણમાં, અથવા ચરબીયુક્ત, ભોજનનું સેવન કરો છો પરંતુ આખો દિવસ બેસી રહેતા હોય તો તમારું વજન ઝડપથી વધે છે.
વજન વધારવા માટે ઘરેલું ઉપાય
શરીરમાં દોષોના વધારો અથવા ઘટાડોને કારણે રોગો ઉભા થાય છે.આયુર્વેદિક ઉપચાર એ એક કુદરતી ઉપાય છે. તે શરીરના દોષોને સંતુલિત કરે છે અને રોગને મૂળમાંથી દૂર કરે છે. આયુર્વેદિક ચિકિત્સા દ્વારા ઉગ્ર દોષો ઘટાડવામાં આવે છે, અને જ્યારે ઘટાડો થાય છે ત્યારે તે સંતુલિત હોય છે. તેથી, વજન વધારવા માટે, વ્યક્તિએ આયુર્વેદિક ઉપાય લેવો જોઈએ, જે આ મુજબ છે.
કેળા મેદસ્વીપણા માટે આયુર્વેદિક દવા
મેદસ્વીપણાની દવા તરીકે તમે કેળા ખાઈ શકો છો. દિવસમાં ઓછામાં ઓછા ત્રણથી ચાર કેળા ખાઓ. કેળા પૌષ્ટિક અને પોષક તત્વોથી ભરપૂર છે. તેને દૂધ અથવા દહીં સાથે ખાઈ શકાય છે. તે વજન વધારવામાં મદદ કરે છે.
દૂધ અને મધ
નાસ્તામાં દરરોજ દૂધ સાથે મધ લો અને રાત્રે સૂતા પહેલા.સ્થૂળતા માટે દવા તરીકે દૂધ અને મધનો ઉપયોગ ઉત્તમ ફાયદા આપે છે. તે વજન વધારે છે અને પાચનશક્તિ પણ સારી કરે છે.
બદામ, ખજૂર અને અંજીર
ત્રણથી ચાર બદામ, ખજૂર અને અંજીર તેને દૂધમાં નાખો અને ઉકાળો. સારી રીતે ઉકાળ્યા પછી જો દૂધ હળવું હોય તો દરરોજ સૂતા પહેલા પીવો. તે મેદસ્વીપણા માટે આયુર્વેદિક દવા છે.
કઠોળના વપરાશ દ્વારા વજનમાં વધારો
કઠોળ ચરબી મેળવવા માટે દવા તરીકે વાપરી શકાય છે. શાકભાજીમાં વધુ કઠોળનો ઉપયોગ કરો. તેમાં પોષક હોવા સાથે તે વજન વધારવામાં પણ મદદ કરે છે.
ઘઉં સાથે ફેટયુક્ત દૂધનું સેવન કરો.
ચરબીયુક્ત દૂધમાં ઘઉંનો શિરો બનાવો અને ખાઓ. તેનાથી વજનમાં વધારો થાય છે.આ ઉપાયનો ઉપયોગ મેદસ્વીપણા માટે આયુર્વેદિક દવા તરીકે થાય છે.
વજન વધારવા માટે સફરજન અને ગાજરનો ઉપયોગ
છાલ સાથે સારી ગુણવત્તાના સફરજન અને ગાજર સમાન પ્રમાણમાં લો અને તેમને છીણી લો. જમ્યા પછી ખાવ. થોડા અઠવાડિયામાં તે લાભ આપે છે.
વજન વધારવા માટે કિસમિસનું સેવન કરો
10 ગ્રામ કિસમિસને લગભગ ચાર કલાક સુધી દૂધમાં પલાળી રાખો. સુતા પહેલા આ દૂધને ઉકાળો. જ્યારે તે પોચી થઈ જાય ત્યારે દૂધ પીવો અને કિસમિસ ખાઓ. કિસમિસ શરીરને મજબૂત બનાવે છે, અને ઝડપથી વજનમાં વધારો કરે છે.
વજન વધારવા માટે જવનો ઉપયોગ
જવ પલાળીને જરૂર મુજબ છોતરા કાઢી નાખો. આ 60 ગ્રામ જવ અને 500 ગ્રામ દૂધ સાથે મિક્ષ કરીને ખીર બનાવો. દર મહિને આ ખીરનું સેવન કરવાથી દુર્બળ અથવા નબળા લોકો મેદસ્વી થઈ જાય છે.તેનાથી વજનમાં વધારો થાય છે.
વજન વધારવા માટે સોયાબીનનો ઉપયોગ
સવારના નાસ્તામાં સોયાબીન અને ફણગાવેલા અનાજ ખાવ. તેમાં પ્રોટીન પુષ્કળ પ્રમાણમાં હોય છે. તેનો ઉપયોગ શરીરને મજબૂત કરવા અને વજન વધારવા માટે ચરબીયુક્ત દવા તરીકે કરવામાં આવે છે.
તમારું વજન વધારવા માટે આહાર
- આહારમાં કાર્બોહાઈડ્રેટ અને ચરબીયુક્ત ખોરાકને પસંદ કરો.
- તમારા ખોરાકમાં માખણ અને ઘીનો ઉપયોગ કરો.
- શુષ્ક ફળ અને ચરબીયુક્ત દૂધનો વપરાશ કરો.
- તમારા આહારને પાંચ ભાગોમાં વહેંચો. સવારના નાસ્તામાં અને ભોજનની વચ્ચે મીઠા ફળો ખાઓ. સાંજે કેળા અને દૂધથી બનેલા શેક પીવો.
તમારું વજન વધારવા માટે જીવનશૈલી
- સમયસર ખોરાક લો.
- ધીમે ધીમે ખોરાક ચાવવું.
- રાત્રે જાગવાનું ટાળો, અને 6-7 કલાકની પૂરતી ઊંઘ લો.
- વધુ પડતા તણાવપૂર્ણ જીવનશૈલીથી દૂર રહેવું.
- સવારે નિયમિત રીતે પ્રાણાયામ કરો.
વજન વધારવા દરમિયાન આને ટાળો
- ચરબી મેળવવા માટે ઘરેલું ઉપાય કરતી વખતે ઉપવાસ ટાળો.
વજન વધારવા ને લગતા આ પ્રશ્નો વારંવાર પૂછવામાં આવે છે
તમારું વજન કેમ ઓછું થાય છે?
આયુર્વેદ અનુસાર, દરેક વ્યક્તિનું આરોગ્ય વાત્ત, પિત્ત, કફના સંતુલન પર આધારિત છે.ઘણી વખત વ્યક્તિમાં સતત વજન ઘટાડવાની સમસ્યા જોવા મળે છે.વાત્ત અને કફ દોશ આનાં મુખ્ય કારણો છે. વાત્ત માં વધારો અને શરીરમાં કફનો ઘટાડો થવાને કારણે વજન ઓછું થતું જાય છે. વાત્તનો ઉત્તેજના વાત્તવર્ધક આહારના વપરાશને કારણે છે.
શું લોકોમાં આનુવંશિક રીતે દુર્બળ શરીર હોય છે?
વજનમાં ઘટાડો એ કેટલીકવાર કૌટુંબિક ઇતિહાસ (આનુવંશિકતા) ને કારણે પણ થાય છે. જો માતાપિતાનું શરીર પાતળું હોય, તો સંભવ છે કે બાળકનું શરીર પણ પાતળું હશે.
પાતળા હોવાને કારણે શરીરને બીમાર માનવું જોઈએ?
કેટલાક લોકો પૌષ્ટિક આહાર નિયમિત લીધા પછી પણ અને વજન વધારવા માટે ઘરેલું ઉપાય કર્યા પછી પણ વજનમાં વધારો નથી કરતા, પરંતુ તે સ્વસ્થ છે. તેથી તે કહેવું ખોટું હશે કે દરેક દુર્બળ અને શારીરિક વ્યક્તિ સ્વાસ્થ્યપ્રદ છે.
વજન વધારવા માટે દવાઓ લેવી ઠીક છે?
આજકાલ બજારમાં વજન વધારવા માટે ઘણી પ્રકારની દવાઓ ઉપલબ્ધ છે, જેમાં હાનિકારક સ્ટીરોઇડ્સ હોય છે.આવી દવાઓના ઉપયોગને કારણે વજન ખૂબ જ ઝડપથી વધે છે, પરંતુ આને કારણે શરીર રોગોનું ઘર બની જાય છે. ઘણા ગંભીર રોગો સ્ટીરોઇડના ઉપયોગથી થાય છે.
વજન વધારવાની શ્રેષ્ઠ રીત કઈ છે?
વજન વધારવા માટે કુદરતી ઉપાયોનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ.ઘરેલું ઉપાય અને આયુર્વેદિક ઉપાય દ્વારા શરીરને પોષણ મળે છે. આ વજન કુદરતી રીતે વધે છે. કુદરતી ઉપાયોથી માત્ર વજન જ વધતું નથી, પરંતુ વ્યક્તિનું શરીર પણ મજબૂત રહે છે. તે માનસિક અને શારીરિક રીતે સ્વસ્થ પણ રહે છે.
વજન વધારવા માટે માંસાહારી ભોજન કરવું વધુ સારું છે?
આ દંતકથા મોટાભાગના લોકોમાં પ્રચલિત છે કે વજન વધારવા માટે માંસાહારી ખોરાકનો વપરાશ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ તે આવું નથી. માંસાહારી ખોરાકમાં તામસિક ગુણધર્મો છે. તેનાથી વ્યક્તિના વજનમાં વધારો કરી શકે છે, પરંતુ તે વ્યક્તિને સ્થૂળ અને તામાસિક ગુણોથી ભરપૂર બનાવે છે બધા પોષક માંસને બદલે શાકાહારી આહારમાં હોય છે. તે વજન વધારવામાં માંસાહારી કરતા ઓછું ફાયદાકારક નથી. શાકાહારી ખોરાક વ્યક્તિને માનસિક અને શારીરિક રીતે સ્વસ્થ રાખે છે. ફક્ત શાકાહારી આહારના સેવનથી વજનમાં સરળતાથી વધારો થઈ શકે છે.
ઉપરોક્ત ઉપાયથી લાભ ન મળવાનું કારણ શું હોઈ શકે?
મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં આ પગલાં ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. જો કોઈ વ્યક્તિ વજન ઘટાડવાનાં કારણોને ધ્યાનમાં લે છે અને તેમાં સુધારો નથી થતો અને વજનને યોગ્ય રીતે વધારવાનાં પગલાંને અનુસરે છે, તો પછી ચોક્કસપણે વજનમાં વધારો થાય છે.
જો વજન ન વધતું હોય તો ડોક્ટરનો સંપર્ક ક્યારે કરવો
જો કોઈ વ્યક્તિનું વજન અચાનક ઘટવાનું શરૂ થાય છે, અને ઘરેલું ઉપાય અને યોગ્ય આહાર અપનાવ્યા પછી પણ વજનમાં વધારો થતો નથી, તો ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.તે કોઈ રોગની નિશાની હોઈ શકે છે.
જો તમને આ માહિતી સારી લાગી હોય તો અમને કમેન્ટ સેકશન માં જરૂર જણાવજો.. આવી અવનવી માહિતી જાણવા માટે અમારું પેજ “ફક્ત ગુજરાતી” લાઈક કરો અને તમારા મિત્રો તથા સગા સંબંધીઓ સાથે શેર જરૂર કરવું.
નોંધ : આ લખાણ ની કોપી કરતા પહેલા અમારી લેખિત મંજૂરી લેવી જરૂરી છે.
Author: FaktGujarati Team